काठमाडौँ विश्वविद्यालयले अंग्रेजी, नेपाली र तामाङ भाषाको मेसिन ट्रान्सलेसन प्रणाली विकास गर्ने भएको छ ।
गुगलको प्रतिष्ठित एकेडेमीक रिसर्च अवार्ड (एआरए) को वित्तीय सहयोगमा अंग्रेजी, नेपाली र तामाङ भाषाको मेसिन ट्रान्सलेसन प्रणाली विकास गर्ने परियोजना सुरू गरिएको हो ।
काठमाडौँ विश्वविद्यालय, कम्प्युटर विज्ञान तथा इन्जिनियरिङ विभागअन्तर्गत रहेको सूचना र भाषा प्रशोधन अनुसन्धान प्रयोगशालाले सुरू गरेको यस परियोजना बारे सरोकारवाहरूसँग छलफल समेत गरिएको छ ।
परियोजनाका प्रमुख अनुसन्धानकर्ता प्रा. डा. बालकृष्ण बलले मेसिन अनुवाद प्रणालीले भाषाका अवरोधका कारण उत्पन्न जानकारी पहुँचको अभावलाई हटाउन महत्वपूर्ण भूमिका खेल्न सक्ने बताए ।
‘यसले अंग्रेजी भाषामा इन्टरनेटमा उपलब्ध ठूलो ज्ञानको स्रोतलाई नेपाली र तामाङ भाषाका प्रयोगकर्ताहरूलाई फाइदा पुर्याउनेछ,‘ उनले भने, ‘साथै, यस्तो प्रणालीले नेपालको संघीय संरचनाको सन्दर्भमा विभिन्न भाषालाई आधिकारिक कार्य भाषा घोषणा गरिनुका साथै भाषा समुदायहरूबीचको संवाद र सामाजिक सद्भावलाई प्रोत्साहन गर्न सहयोग गर्नेछ ।’
यस्तै त्रिभुवन विश्वविद्यालयका सह-प्रमुख अनुसन्धानकर्ता प्रा. डा. बलराम प्रसाईंले भने यस परियोजनाको एक विशेषता भनेको परियोजनाको सबै चरणहरू (प्रारम्भ, डिजाइन, विकास, परीक्षण र कार्यान्वयन) मा समुदाय र सरोकारवालाहरूको सहभागिता गराउनु रहेको बताए ।
बैठकमा शिक्षा, अनुसन्धान, भाषाविज्ञान, सफ्टवेयर लोकलाइजेसन, कृत्रिम बुद्धिमत्ता, भाषा अभियन्ता, पत्रकार, लेखक, सम्पादक, समाजशास्त्री, मानवशास्त्री, तथा सरकारी स्तरबाट सरोकारवालाहरू सहभागी भएका थिए ।