इन्कग्निटो मोडमा ब्राउजिङ गर्दा गोपनीयता सुरक्षा हुन्छ सोच्दै हुनुहुन्छ भने, तपाईं भ्रममा हुनुहुन्छ

इन्कग्निटो मोड प्रयोग गर्दा धेरैलाई लाग्छ—अब आफू पूर्ण रूपमा प्राइभेट भएर इन्टरनेट चलाइरहेको छु। तर यो धारणा गलत छ। प्राइभेट ब्राउजिङ मोड वास्तविक गोपनीयता सुरक्षा होइन; यो केवल कम्प्युटरमा स्थानीय इतिहास (Local History) नछोड्ने सुविधा मात्र हो।

क्रोमले सन् २००८ मा इन्कग्निटो मोड सार्वजनिक गर्दा ‘प्राइभेट’ भन्ने नाम र गाढा रंगको इन्टरफेसले प्रयोगकर्तालाई मनोवैज्ञानिक रूपमा सुरक्षित भएको अनुभूति दिलायो। तर यसको उद्देश्य साझा कम्प्युटरहरूमा ब्राउजिङको ट्रेस नछोड्नु मात्र थियो। समयसँगै धेरैले यसलाई पूर्ण गोपनीयता दिने सुरक्षा उपकरण झैँ बुझ्न थाले, जुन ठुलो भ्रम बन्यो।

यथार्थमा, प्राइभेट ब्राउजिङले ब्राउजिङ इतिहास, क्यास, कुकी र अटोफिल जस्ता स्थानीय डेटा मात्र अस्थायी रूपमा रोक्छ। तर यसले IP एड्रेस लुकाउँदैन, ट्र्याकर्स अवरुद्ध गर्दैन, ब्राउजर फिङ्गरप्रिन्टिङ हटाउँदैन, र आईएसपी, कार्यालय वा विद्यालयका नेटवर्क मोनिटरबाट तपाईंको गतिविधि सुरक्षित राख्दैन। यसैले वेबसाइट, विज्ञापनकर्ता, इन्टरनेट सेवा प्रदायक (ISP) र नेटवर्क एड्मिनहरूले तपाईंको ट्राफिक सजिलै हेर्न सक्छन्।

सन् २०१७ मा प्रिन्सटन र स्ट्यान्फोर्ड विश्वविद्यालयको संयुक्त अध्ययनले इन्कग्निटो मोडमा भेटिएका लिङ्कहरूको विश्लेषणमार्फत ७० प्रतिशतभन्दा बढी प्रयोगकर्तालाई उनीहरूको सामाजिक प्रोफाइलसँग मिलाउन सफल भएको थियो। त्यस्तै, सन् २०२० को युसीएलको अध्ययनले धेरै प्रयोगकर्ताले प्राइभेट ब्राउजिङलाई HTTPS, VPN, Tor वा एन्ड–टु–एन्ड एन्क्रिप्सनजस्ता सुरक्षास्तरसँग तुलना गर्ने गलत धारणा राखेको देखाएको छ।

गूगललाई इन्कग्निटो मोडमा पनि प्रयोगकर्ता ट्र्याकिङ गरेको आरोपमा सन् २०२० मा मुद्दा परेको थियो। गोपनीयतासम्बन्धी उक्त मुद्दा सुल्झाउन ५ अर्ब अमेरिकी डलर तिर्न गूगल सहमति भएपछि, अहिले इन्कग्निटो मोडको डिस्क्लेमर पनि थप स्पष्ट बनाइएको छ।

यद्यपि इन्टरनेटमा वास्तविक गोपनीयता प्राप्त गर्नु चुनौतीपूर्ण छ, तर असम्भव भने होइन। भीपीएनले आईएसपी र सार्वजनिक नेटवर्कबाट ट्राफिक सुरक्षित गर्छ। Brave वा DuckDuckGo जस्ता गोपनीयता–केन्द्रित ब्राउजरले धेरै ट्र्याकर्स हटाउँछन्।

टर ब्राउजरले धेरै–तहको इन्क्रिप्सनमार्फत ट्राफिक रूट गरी प्रयोगकर्तालाई वास्तविक रूपमा लुकाउँछ। uBlock Origin जस्ता एड/स्क्रिप्ट ब्लकर तथा Pi-hole वा NextDNS जस्ता डीएनएस फिल्टरले डेटा सङ्कलन गर्ने स्क्रिप्टहरू लोड हुनुअघि नै ब्लक गर्छन्।

निष्कर्षमा, इन्कग्निटो मोड गोपनीयता होइन— यो केवल मनोवैज्ञानिक राहत हो। वास्तविक अनलाइन सुरक्षा चाहिन्छ भने सही उपकरण, सुरक्षित ब्राउजर र जिम्मेवारीपूर्ण डिजिटल अभ्यास अनिवार्य हुन्छ।