सर्भर भनेको के हो ? कति प्रकारका हुन्छन् ?

इन्टरनेटमा कुनै कुरा खोज्दा वा कुन साइटमा जाँदा तुरुन्तै उपलब्ध हुन्छन् । यसको पछाडि धेरै प्रक्रियाहरू हुन्छन् । 

यदि सर्भर नभएको भए तपाईसम्म कुनै पनि जानकारी पुग्न असम्भव हुने थियो । त्यसो भए के हो त सर्भर ? 

सर्भर एक कम्प्युटर प्रोग्राम वा हार्डवेयर हो, जुन अन्य कम्प्युटर हार्डवेयर वा सफ्टवेयरमार्फत रिक्वेस्टका लागि पर्खन्छ । रिक्वेस्ट आएपछि त्यसलाई प्रशोधन गरेर आगमन अनुरोधलाई जवाफ दिन्छ । कुनै पनि सर्भरको मुख्य उद्देश्य प्रयोगकर्ताहरू बीच डाटा र सफ्टवेयर सोर्स सेयर गर्नु हो ।
 
सर्भरहरूले डाटा सेयर गर्ने काम गर्छन् । वेब ब्राउजिङ गर्दा पनि त्यहाँ देखिने डाटा सर्भरबाटै आउँछन् ।  जसरी तपाई भविष्यमा प्रयोग गर्नका लागि आफ्नो डाटा पिसीमा सेभ गर्नुहुन्छ, त्यसरी नै, यो पनि एक प्रकारको कम्प्युटर हो । 

पहुँच गर्न अनुमति दिइएका अन्य कम्प्युटरहरूले भण्डारण गरिएको डाटा र जानकारी पठाउन यसमा कुनै पनि प्रकारको कम्प्यूटर प्रोग्राम समावेश हुन्छ । यसको काम इन्टरनेट प्रयोगकर्ताहरूलाई सेवा उपलब्ध गराउनु हो ।
 
यदि हामीले अर्को तरिकाले बुझ्यौं भने तपाईले युट्युब वा फेसबुक प्रयोग गरिरहनु भएको हुनुपर्छ । जब तपाईले फेसबुकमा कसैको फोटो देख्नुहुन्छ वा भिडियो प्ले गर्नुहुन्छ, त्यो फोटो तुरुन्तै देखिने गर्दछ, यो कसरी हुन्छ? जब तपाइँ भिडियो प्ले गर्नुहुन्छ, भिडियो भण्डारण गरिएको सर्भरले हामीलाई प्रतिक्रिया दिन्छ र भिडियो प्ले हुन्छ ।
 

सर्भरका प्रकारहरू

वेब सर्भर

वेब सर्भर एक प्रोग्राम हो, जसले एचटीटीपी (हाइपर टेक्स्ट ट्रान्सफर प्रोटोकल) प्रयोग गर्दछ । यसमा धेरै प्रकारका डाटा स्टोर हुन्छन् ।

फाइल सर्भर

फाइल सर्भर फाइलहरू भण्डारण गर्न मात्र प्रयोग गरिन्छ । फाईल सर्भरहरू प्रायः व्यवसायहरूमा कर्मचारी वर्क प्रोफाइल एकीकृत गर्न प्रयोग गरिन्छ ।

मेल सर्भर

यसको काम मेल पठाउने हो, जुन कम्प्युटरमा आधारित छ । यो एक प्रकारको भर्चुअल पोस्टम्यान हो, जसले कमाण्डहरूको जवाफ दिन्छ ।

क्लाउड सर्भर 

क्लाउड सर्भर विशेष प्रकारका कार्यहरू र भारी भारहरू ह्यान्डल गर्न डिजाइन गरिएको हुन्छ । यो कुनै पनि प्रकारको काम गर्न प्रयोग गर्न सकिन्छ । विशेष गरी वेबसाइट होस्टिंगमा प्रयोग गरिन्छ ।

प्रिन्ट सर्भर 

प्रिन्ट सर्भरले एक वा धेरै प्रिन्ट नेटवर्कहरू प्रबन्ध गर्दछ । यसले प्रिन्टलाई ग्राहकको कम्प्युटर नेटवर्कमा जडान गर्दछ र कम्प्युटरबाट प्रिन्ट कार्य स्वीकार गर्दछ र सबै प्रिन्टरहरूलाई काम पठाउँछ ।

कुनै पनि सर्भर सधैं अनलाइन हुन्छ अर्थात् यसले २४ सै घन्टा काम गर्छ। सर्भरको सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण आवश्यकता भनेको राखिएको स्टोरेज र यसको गति हो । कम्प्युटरको कुरा गर्दा डिभाइस भण्डारण र गति बढाए पनि यसले २४×७ काम गर्न सक्दैन् ।

धेरै मानिसहरू एकै समयमा सर्भरमा जोडिन सक्छन् तर कुनै पनि सामान्य कम्प्युटरले एकै समयमा धेरै मानिसहरूलाई ह्यान्डल गर्न सक्दैन् । तिनीहरूसँग त्यति धेरै प्रशोधन शक्ति हुँदैन्, यद्यपि सर्भरहरू पनि कम्प्युटरहरू हुन् तर तिनीहरू अनलाइन र पावर लोड मात्र सामना गर्ने गरी डिजाइन गरिएको हुन्छ ।