टिम कुक, एलन मस्क, सैम अल्टम्यान, र लियाङ वेन्फेङ । सुरुका तीन नाम तपाईंले पक्कै चिन्नुभएको होला । किनभने, टेक्नोलोजीको दुनियाँमा यी तीन नाम सधैं चर्चामा रहन्छन् । तर, चौथो र अन्तिम नामको अहिले संसारभर चर्चा भइरहेको छ । किनभने, यही व्यक्तिले संसारलाई शक्तिशाली चिनियाँ एआई मोडेल डिप सिक आर १ बनाएको हो । यो एआईले उद्योगका भित्री व्यक्तिहरू र विश्लेषकहरूलाई चकित पारेको छ र वाल स्ट्रिटमा हलचल मच्चाएको छ ।  

गत सोमबार, अर्थात् २० जनवरीमा सार्वजनिक भएको एक हप्ताभित्रै यो दुनियाँभर चर्चाको विषय बनेको छ । डीपसिक एप्पल एप स्टोरको डाउनलोड चार्टमा शीर्ष स्थानमा पुग्न सफल भएको छ।  सोमबार (२७ जनवरी) मा, यस चिनियाँ जनरेटिभ एआई मोडेलको कारण अमेरिकी टेक सेयरहरूको मूल्यमा गिरावट आएको देखियो । सोमबार बिहानसम्म एनभिडिया का सेयरहरूमा १३ प्रतिशतभन्दा बढीको गिरावट आयो । त्यस्तै, आर्म र ब्रोडकोम जस्ता प्रतिस्पर्धी चिप कम्पनीहरूको सेयर पनि घट्यो।

तर, डीपसिकको पछाडि रहेका दिमाग, लियाङ वेन्फेङका बारेमा थोरै मानिसहरूले मात्र थाहा पाएका छन् । त्यसैले, यहाँ हामी तपाईंलाई यस व्यक्तिको बारेमा बताउन जाँदैछौं, जसले अहिले संसारलाई हल्लाइदिएका छन् ।  

हेज फन्ड म्यानेजरदेखि एआई स्टार्ट–अपसम्मः लियाङ वेन्फेङको यात्रा

लियाङ वेन्फेङ उद्योगमा एक ‘डार्क होर्स’का रूपमा उदाएका छन् । केहीले उनलाई चीनको सैम अल्टम्यान पनि भन्छन् । तर, यहाँसम्म आइपुग्नको लागि उनको यात्रा निकै रोचक रहेको छ । उनी १९८० को दशकमा चीनको ‘पाँचौं श्रेणीको सहर’ ग्वाङडोङमा हुर्केका हुन्, जस्तो उनले २०२४ को एक अन्तर्वार्तामा बताएका थिए । उनका बुबा एक प्राथमिक विद्यालयका शिक्षक थिए । लियाङले चीनका सबैभन्दा पुराना र उच्च स्थान प्राप्त विश्वविद्यालयहरू मध्ये एक, झेजियाङ विश्वविद्यालयबाट अन्डरग्राजुएट र पोस्टग्राजुएट डिग्री हासिल गरेका छन् ।  

सन् २०१५ मा, लियाङ र झेजियाङ विश्वविद्यालयका उनका दुई साथीहरूले ‘हाई–फ्लायर’ नामक एउटा क्वान्टिटेटिभ हेज फन्ड स्थापना गरे, जसको वेबसाइटमा उल्लेख छ कि यो ’क्वान्टिटेटिभ लगानीको लागि गणित र एआईमा निर्भर छ ।’ पछिल्ला वर्षहरूमा, हेज फन्ड चीनमा तीव्र रूपमा बढ्यो र १०० बिलियन आरएमबी भन्दा बढी जुटाउने पहिलो क्वान्ट हेज फन्ड बन्यो । २०२१ मा, यो संख्या झन्डै ८ अर्ब डलरमा झ¥यो, तर हाई–फ्लायर चीनका सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण क्वान्ट हेज फन्डहरूमध्ये एक बनेको छ ।  

अक्टोबर २०२३ सम्म, हाई–फ्लायरको मूल्य ५५० करोड अमेरिकी डलर थियो । डीपसिक हाई–फ्लायरको सहायक कम्पनी हो । लियाङ वेन्फेङको नेटवर्थ र डीपसिकको नेटवर्थ हाल उपलब्ध छैन् ।  

फाइनान्सियल टाइम्सको एक रिपोर्टअनुसार, झन्डै त्यही समयमा, बाइडेन प्रशासनले चीनलाई एआई चिप्सको अमेरिकी निर्यात सीमित गर्ने निर्णय गरेको थियो । त्यसअघि लियाङले एउटा साइड प्रोजेक्टका लागि ल्खष्मष्ब का हजारौं ग्राफिक प्रोसेसरहरू खरिद गर्न थालेका थिए । लियाङका निकट व्यक्तिहरूका अनुसार, कसैले पनि यसलाई खासै महत्व दिएका थिएनन् र धेरैले यसलाई मात्र उनको शौख मानेका थिए ।  

लियाङका एक व्यापारिक साझेदारले फाइनान्सियल टाइम्सलाई भने, “जब हामीले उनीसँग पहिलो पटक भेट्यौं, उनी एकदमै नर्ड जस्तो व्यक्ति देखिन्थे, जसको हेयरस्टाइल पनि खराब थियो । उनी १०,०००–चिप क्लस्टर निर्माण गर्ने कुरा गरिरहेका थिए । हामीले उनलाई गम्भीरताका साथ लिएका थिएनौं ।"

तर, २०२३ मा, लियाङले हाई–फ्लायरको एक भागका रूपमा डीपसिक सुरू गरे, जसको उद्देश्य आर्टिफिसियल जनरल इन्टेलिजेन्स (एजिआई) अर्थात् मानव बुद्धिमत्तासँग मेल खाने स्तरको एआई विकास गर्नु थियो ।  

४० वर्षीय लियाङ व्यक्तिगत रूपमा डीपसिक र यसको अनुसन्धानमा संलग्न छन् । चिनियाँ टेक प्रकाशन क्यूबिटएआई सँग कुरा गर्दै, उनले भने कि आफ्नो टोली बनाउँदा, उनले अनुभवी इन्जिनियरहरूको खोजी गरेनन् । बरु, उनले चीनका शीर्ष विश्वविद्यालयहरू, जस्तै पेकिङ विश्वविद्यालय र सिंघुवा का पीएचडी विद्यार्थीहरूलाई समेटे। यीमध्ये धेरैले शीर्ष पत्रिकाहरूमा आफ्ना काम प्रकाशित गरेका थिए र अन्तर्राष्ट्रिय शैक्षिक सम्मेलनहरूमा पुरस्कार जितेका थिए, तर तिनीहरूलाई उद्योगको अनुभव कम थियो ।   

कम्पनीलाई २०२२ मा ठूलो समस्या देखियो जब अमेरिकी सरकारले चिनियाँ एआई कम्पनीहरूलाई एनभिडिया का एच१०० जस्ता अत्याधुनिक चिप्स प्राप्त गर्नबाट रोक्न थाल्यो । डीपसिकले यस समस्या समाधान गर्नुपरेको थियो, र तिनले गरे ।  

लियाङले आफ्नो मोडेलको पछिल्लो संस्करण विकास गर्न मात्र ५.६ मिलियन डलर खर्च गरेका थिए, जुन अमेरिकी टेक दिग्गजहरूले आफ्ना मोडेलहरूमा खर्च गर्ने रकमको तुलनामा निकै कम हो ।