‘असक्षम नेतृत्वले क्यानको शाख घट्यो, योग्य र सबल नेतृत्व रोजौं’

कम्प्युटर एशोसिएसन नेपाल महासंघ (क्यान महासंघ) को महाधिवेशन र १३औं कार्यसमितिको निर्वाचन यही मंसिर ७ गते शनिबार हुँदैछ । क्यान नेतृत्वका लागि नवराज कुँवर र सुनैना घिमिरे पाण्डेले उम्मेदवारी दिएका छन् । छुट्टाछुट्टै प्यानलमार्फत् प्रतिष्पर्धामा उत्रिएका यी दुई टिमबाट केही सदस्य निर्विरोध निर्वाचित भइसकेका छन् । आसन्न निर्वाचनमा सफ्टवेयर उद्योगको प्रतिनिधित्व गर्दै संस्थागत समूहबाट सदस्यमा उमेश रघुवंशी ले उम्मेदवारी दिएका छन् । उनको बैंकिङ र सफ्टवेयर उद्योगमा २० वर्षभन्दा बढीको अनुभव छ । रघुवंशीले राष्ट्रिय वाणिज्य बैंकमा प्रोग्रामर, प्रोजेक्ट म्यानेजर, हार्डवेयर प्रमुख, कार्ड सेन्टर प्रमुख लगायतका विविध भूमिकामा गरी १२ वर्षसम्म काम गरे । यसपछि प्राइम कमर्सियल बैंकको स्थथापनाकालदेखि काम गरेका उनले त्यहाँ पूर्णरुपले आइसिटी इन्फ्रास्ट्रक्चरको डेभलपमेन्ट गरे । यसपछि केही समयसम्म एसियन डेभलपमेन्ट बैंकमा नेश्नल आइटी कन्सल्ट्यान्ट भएर काम गरे । त्यसपछि उनले जागिर छाडेर उद्यमशीलता रोजे । सफ्टवेयर कम्पनी इन्फोडेभलपर्स मार्फत् लोकल सफ्टवेयर इन्डस्ट्रीमा गतिलो छाप छोड्न सफल रघुवंशीले हालै ओपन सोर्स इआरपीमा राम्रो सर्भिस डेलिभरी गर्न बिआई सोलुसन्स नामक कम्पनी स्थापना गरेका छन् । उनी इन्टरनेट गभर्मेन्स इन्स्टिच्युट नेपालका निर्देशक समेत रहेका छन् ।

क्यान महासंघमा तपाईंको उम्मेदवारी किन ? क्यानमै रहेर किन काम गर्नुपर्यो ?
क्यान भनेको एउटा लामो र गौरव इतिहास बोकेको ठूलो संस्था हो । म यसलाई नेपालको आइसिटी क्षेत्रको ‘एपेक्स बडी’ भन्न रुचाउँछु । हाम्रा अग्रज र पथप्रदर्शकले क्यानलाई यहाँसम्म ल्याउनुभयो । उहाँहरुले नै देखाएको बाटोमा हामीले संगठनलाई अघि बढाउन सकेको खण्डमा मात्रै क्यान महासंघले आइसिटी सेक्टरमा हामीले ठूलो योगदान सक्छ । यो ‘एपेक्स बडी’ लाई विशुद्ध बौद्धिक र प्रोफसनलहरुको संगठन बनाउन, सरकारसँग प्रत्यक्ष सहकार्य र समन्वय गरी आइटी उद्योगको प्रवद्र्धन गर्न, सरकारको ‘थिंक–ट्याकं’को रुपमा काम गर्ने र साथसाथै नीति निर्माण प्रक्रियाबाट सरकार बिच्किएको अवस्थामा र आइटी उद्योगको प्रतिकुल अवस्थामा सरकारसँग लड्न सक्ने क्षमताको बनाउनुपर्छ । यिनै अभिभारा क्यानले लिनुपर्छ भनेर नै म यस संगठनमा आबद्ध भएको हो । आजसम्म क्यानको त्यस्तो ‘इमेज’ मैले पाएको छैन ।

क्यान महासंघलाई भारतको न्याक्सकम जस्तो बनाउनुपर्ने थियो, जसबाट आइटी सेक्टरबाट मुलुकले जिडिपीमा प्रगति गर्न सकोस् । यसर्थ क्यानलाई एउटा उचाईमा लैजानका लागि मैले संस्थागत समूहबाट उम्मेदवारी दिएको छु । आजसम्म क्यानले जति काम गरेको छ, आइसिटी क्षेत्रमा त्यो पर्याप्त छैन । यो पर्याप्त नभएका कारण टिम सुनैना सिर्जना भएको हो । टिम सुनैनामा इन्डस्ट्रीमा बिसौं वर्ष योगदान दिइरहनुभएका व्यक्तिहरु संलग्न हुनुहुन्छ । यो टिममार्फत् एक सबल क्यान निर्माण भइकन नेपालको आइसिटी क्षेत्रमा ठूलो योगदान दिन सकिन्छ भन्ने आशा मैले लिएको छु । यही कारण हामी टिम सुनैनामा आबद्ध भएका हौं ।

क्यान महासंघले अपेक्षा गरेजस्तो काम नगरेकोमा दुईमत छैन । अन्य सामान्य संगठनले गर्ने खालको काम समेत गर्न सकेको देखिदैन । आन्तरिक रुपमै फाटो ल्याउने, प्रतिष्पर्धाको भावना लिने जस्ता प्रवृत्तिले क्यान माथि उठ्न नसकेकाे हाे ?
म पनि पछिल्लो कार्यकालमा कार्यसमिति सदस्य थिएँ । जसरी क्यान चल्थ्यो, हाम्रो बैठक हुन्थ्यो, त्यहाँ कुनै गाइडलाइन्स देखिएन । जो प्रमुख नेतृत्वमा रहनुहुन्छ, उहाँले आफ्नो समूर्ण टिमलाई लिडरसिप दिएर, विभिन्न काम दिएर, गोल सेटिङ गरेर काम गर्न सक्नुभएन । यो नै सबैभन्दा दुःखको कुरा हो ।  कुनै काम नै भएन भने त्यहाँ विभिन्न किसिमका विकृति आउन थाल्छन् ।  असक्षम नेतृत्वले क्यानको शाख घट्यो । यसकारण मुख्य कुरा नेतृत्व सबल र सक्षम हुनुपर्छ ।

नेतृत्वमा सक्षम आएनन् भने टिम नै कमजोर हुन्छ । नेतृत्वले उद्धेश्य पहिचान गरेर लैजान सक्नुपर्थ्याे  । यस्तो नहुँदा अहिले विकृति आयो, चलखेल बढ्न थाल्यो । क्यानलाई साँच्चिकै माया गर्ने मानिसहरुमा अहिले रुनुपर्ने अवस्था आएको छ । जसरी चुनावको क्याम्पियन भइरहेको छ, वादविवाद भइरहेको छ, यो कुरालाई अन्त्य गर्नुपर्छ । यसले संगठनलाई माथि लैजादैन । चुनाव भएको दिनदेखि नै यस्ता वादविवाद सधैंका लागि अन्त्य होस् र सामूहिक प्रयत्नमा क्यान महासंघ अघि बढोस् भन्न चाहन्छु ।

तपाई अहिले संस्थागत समूहअन्तर्गत रहेर आफ्नो उम्मेदवारी दिनुभएको छ, यो समूहमा रहेका संस्थागत सदस्यहरुको माग र आवश्यकता कस्तो छ ?
संस्थागत समूह भनेको व्यवसाय गर्ने साथीहरुको समूह हो । व्यवसायी भनेको पैसा कमाउने मात्रै होइन । उहाँहरुले उद्यमीलता गर्नुहुन्छ । उद्यमशीलतामा ‘इन्नोभेसन’ हुन्छ । बिजनेश बढ्छ । बिजनेश बढेपछि मानिसहरुले रोजगारी पाउँछन् । सरकारले कर पाउँछ । यसले समग्र देशकै विकास गर्छ । संस्थागतको सन्दर्भमा कुरा गर्दा धेरै मुद्धाहरुको बारेमा साथीहरु बोल्नुहुन्छ । उहाँहरुले बिजनेश प्रोसेसमा सरकारले अनुकुल नीति ल्याउन सहजिकरण गरिदियोस् भन्ने आवाज राख्नुभएको छ । हामीले खोजेको कुरा नै यही हो । तर क्यानको लिडरसिपको कमीका कारण तत्सम्बन्धी कुनै पनि कुरा हुन सकेको छैन ।

पछिल्लो समय नेपालको सफ्टवेयर इन्डस्ट्रीलाइ अघि ल्याउनुपर्छ भन्ने कुरामा म स्वयम्ले धेरै समय र अर्थ लगानी गरेँ । तर केही भएन । १/२ जनाले गरेर केही हुनेवाला छैन । यसकारण हाम्रा संस्थागत समूहका साथीहरुले पछिल्लो कार्यकालमा क्यान जस्तो अवस्थामा गुज्रिए पनि अब बलियो भएर आउनुपर्छ, यो क्षेत्रको पिर मर्का हल गर्न सहयोग गर्नुपर्छ भन्ने कुरा राख्नुभएको छ । उहाँहरुको एउटै चाहना छ क्यानमा जाऔं, क्यानलाई बलियो बनाऔं र इन्डस्ट्रीमा सकारात्मक प्रभाव पारौं । उहाँहरुको चाहना अनुसार नै हामी सबै जुट्दा संगठन र देशको आइटी क्षेत्र बलियो हुन्छ ।

टिम सुनैना नै बलियो र आवश्यक भन्नलाई तपाईंसँग के आधार छन् ?
टिम प्यानलको कुरा गर्ने हो भने मैले निष्पक्ष नै भन्नुपर्छ । भोलिका दिनमा मिलेर काम गर्नुपर्छ । उम्मेदवारहरु बीच हारजीत सामान्य नियम हो । टिम सुनैनामा बोलेर मात्रै होइन, कुरा गरेर मात्रै हुँदैन, काम गरेर देखाउने साथीहरु हुनुहुन्छ । फिल्डमै प्रुभ भइसकेको छ उहाँहरुको सक्षमता कति छ भनेर । सबै साथीहरु आफ्नो क्षेत्रमा अब्बल हुनुहुन्छ । अब्बल भएको सन्दर्भमा म त के भन्छु भने इन्डस्ट्रीलाई लिड गर्ने भनेको टिम सुनैनाले नै हो । उहाँहरु जो जो हुनुहुन्छ, उहाँहरुको व्यक्तित्व र इमेजले नै टिम सुनैनाले नै जित्नुपर्छ भन्ने आधार पुस्टि गर्छ । यो मैले स्वतन्त्र विश्लेषण गरेर भनेको हो । अध्यक्षको प्रत्याशीमा उठ्नभुएकी सुुनौना जीको खट्ने शैली, आफ्नो कुरा राख्न सक्ने क्षमता र उहाँमा टेक्नोलोजीसम्बन्धी जुन ज्ञान छ, यो कुराले यो टिमको नेतृत्व अब्बल छ भनेर पुस्टि हुन्छ । म के भनिरहेको छु भने म या तपाई राम्रो भएर हुँदैन, अध्यक्ष राम्रो हुनुपर्यो । नेतृत्व भिजनरी हुनुपर्यो । सबैलाई मिलाएर लैजान सक्ने खुबीको हुनुपर्यो । अनि मात्रै संगठन बलियाे हुन्छ । एकजुट हुन्छ ।

तपाईले सफ्टवेयर इन्डस्ट्रीलाई प्रतिनिधित्व गर्नुभएको छ । सफ्टवेयर उद्योगको सन्दर्भमा क्यानमा कस्ता योजनासहित उम्मेदवारी दिनुभएको छ ?
पहिलो कुरा हामीले जुन ‘स्ट्रोङ क्याम्पियन’ गर्छौं, यसबाट सरकारी पक्षबाट नेपाली सफ्टवेयर कम्पनीहरुको क्यापासिटी बिल्डिङ गर्ने सन्दर्भमा केही योजना ल्याउन योगदान दिन्छु । अर्को कुरा नेपालका सफ्वटेयर कम्पनीहरु छरिएर रहेर काम गरेका छन् । ती सफ्टवेयर कम्पनीहरुबीच सुमधुर सम्बन्ध देखिदैन । उहाँहरुलाई ‘इन्टरनेश्नल एक्सपोजर’ पनि छैन । नेपालका सफ्टवेयर कम्पनीहरुबीच राम्रो ‘हारमोनी’ सिर्जना गर्ने र इन्टरनेश्नल एक्सपोजर दिने अर्को योजना छ । यसका लागि बाहिरका विभिन्न संगठनहरुसँगको सहकार्य गर्न पहल गर्नेछु । अर्को महत्वपूर्ण कुरा क्यानले सरकारसँग लबिङ गरेर आइसिटी क्षेत्रको तीव्र विकासमा काम गर्न सक्नुपर्छ । क्यानलाई ‘एपेक्स बडीको रुपमा अघि बढाउन काम गर्नुपर्यो । यो क्षेत्रमा छरिएर रहेका एशोसिएसन र संस्थाहरुलाई क्यान महासंघमा आबद्ध गराउन पहल गर्नेछु । क्यानले आफूले धेरै कार्यक्रम नगर्ने, अरुलाई धेरै काम गर्न लाएर आफूले एपेक्स बडीको रुपमा फेसिलेट गर्नुपर्छ । आमाबुवाले छोराछोरीलाई काममा लगाउने र बाटो देखाउने हो । आमा बुबाले छोराछोरीहरुसँग प्रतिष्पर्धा गरेको सुहाउँदैन । हाम्रो टिमको घोषणापत्रमा मैले यसले प्राथमिकताका साथ उल्लेख गर्न लगाएको छु ।

अन्त्यमा सम्पूर्ण मतदातालाई तपाईको सन्देश के छ ?
यो प्रोफेसनलहरुको साझा संस्था हो । यसलाई प्रोफेसनलहरुको मात्रै संस्था बनाउनुपर्छ । राजनीति र गुटबन्दी गर्ने थलो बनाउनु हुँदैन । अहिले यदाकदा राजनीतिको गन्ध पनि देखिएको छ, यो शुभसंकेत होइन । नेपालका अधिकांश एशोसिएसनहरु राजनीतिले गाँजिएको बेला क्यान मात्रै एउटा संस्था हो जहाँ राजनीति छिरेको छैन । यस्तो अवस्था आउन दिनुहुँदैन । मतदाताले चिनेरै मत दिनुहुने भन्ने अपेक्षा राखेको छु । अघिल्लो नेतृत्वबाट क्यानले धेरै गर्न सक्थ्यो, सकेन । अहिले सक्षम नेतृत्व छान्न मतदाताले पूर्ण अधिकार पाएका छन् । उहाँहरुले टिम सुनैना र टिम नवराजबीच हेड टु हेड तुलना गर्नु्हुनेछ । इन्डस्ट्रीमा उहाँहरुको के कस्तो प्रभाव पारेको छ आफैले मूल्याकंन गर्नुपर्छ । प्रोफेसनलहरुको संस्था भएकाले मेरो मान्छे होइन, राम्रो मान्छे भनेर छान्न मतदाता चनाखो हुनुहुन्छ ।