आईसीटी समाचार
नेपाल राष्ट्र बैंकको पछिल्लो प्रतिवेदनअनुसार, सूचना प्रविधिसम्बन्धी सेवा र उत्पादन निर्यातबाट नेपालले दुई महिनामा ३ अर्ब रुपैयाँ आम्दानी गरेको छ । साउन महिनामा मात्र यस निर्यातबाट १ अर्ब १४ करोड रुपैयाँको आम्दानी भएको छ । चालु आर्थिक वर्षको पहिलो दुई महिनामा सङ्कलित आम्दानी गत वर्षको सोही अवधिको तुलनामा ५६ करोड ८४ लाख रुपैयाँ बढी हो, जसमा गत वर्षको पहिलो दुई महिनामा सूचना प्रविधि निर्यातबाट २ अर्ब ५० करोड रुपैयाँको आम्दानी भएको थियो । विभिन्न अध्ययनहरूले नेपालको सूचना प्रविधि क्षेत्रले विशेष गरी सफ्टवेयर विकासमा सकारात्मक आर्थिक योगदान पुर्याएको र नेपाली जनशक्तिले विदेशमा पहिचान बनाएको देखाएको छ ।
इन्स्टिच्युट फर इन्टिग्रेटेड डेभलपमेन्ट स्टडिज (आईआईडीएस) का अनुसार, नेपालको सूचना प्रविधि क्षेत्रले वार्षिक झन्डै ६७ अर्ब रुपैयाँ (५१५ मिलियन अमेरिकी डलर) आम्दानी गरिरहेको छ । करिब ६६ हजार आईटी जनशक्तिले, मुख्यतः फ्रिलान्सरमार्फत, यस आम्दानीमा योगदान पुर्याइरहेका छन्, जसमा ठूलो हिस्सा अनौपचारिक माध्यमबाट भित्रिरहेको देखिन्छ । विश्लेषकहरूका अनुसार यी कारोबारलाई औपचारिक प्रणालीमा ल्याउन सके आर्थिक लाभ अझ बढ्न सक्छ ।
आईआईडीएसको २०२२ को प्रतिवेदनले सूचना प्रविधि सेवा निर्यातले नेपालको कुल गार्हस्थ्य उत्पादन (जीडीपी) मा १.४ प्रतिशत र वैदेशिक मुद्रा सञ्चितिमा ५.५ प्रतिशत योगदान दिएको उल्लेख गरेको छ । पर्यटन, जलविद्युत् र विप्रेषणसँगै सूचना प्रविधि सेवा पनि नेपालको अर्थतन्त्रमा महत्त्वपूर्ण योगदान गर्ने क्षेत्र मानिएको छ ।
सन् २०२२ सम्ममा नेपालमा ७ हजार ६ सय आईटी कम्पनी दर्ता भएका थिए, जसमा १०६ कम्पनीले निर्यातमा संलग्नता जनाएका छन् । आईटी क्षेत्रमा करिब ६६ हजार ५ सय जनशक्ति रहेका छन्, जसमा १४ हजार ७ सय फ्रिलान्सरहरू कार्यरत छन् । नेपालका आईटी कम्पनीहरूले मुख्यतया प्रोग्रामिङ, कोडिङ, डिजाइनिङ, सफ्टवेयर विकास र टेस्टिङजस्ता सेवाहरू प्रदान गरिरहेका छन्, जसमा ७८ प्रतिशत प्रोजेक्टहरू मुख्यतः अमेरिकाबाट आउटसोर्सिङ गरिएका छन् । जापान, यूएई, र दक्षिण कोरिया पनि नेपाली आईटी कम्पनी र फ्रिलान्सरहरूलाई अवसर प्रदान गर्ने मुलुकहरूमा पर्दछन् ।
प्रतिवेदनले आईटी सीप अभिवृद्धि, उच्च गतिको इन्टरनेट पूर्वाधारमा लगानी, नीति निर्माण र गुणस्तरीय शिक्षालाई प्राथमिकता दिन सके आईटी क्षेत्रमा फ्रिलान्सिङ र आउटसोर्सिङको उत्पादकत्व बढाउन सकिने उल्लेख गरेको छ । आईटी क्षेत्रलाई कृषि, ऊर्जा र पर्यटनसँगै प्राथमिकतामा राख्दै सरकारको यस वर्षको बजेटले डिजिटलाइजेसन र आधुनिक पूर्वाधारमा लगानीलाई विशेष जोड दिएको छ ।
