वैज्ञानिक र इन्जिनियरहरूको टोलीले मिलेर यस्तो ब्याट्री तयार गरेका छन्, जसले हजारौँ वर्षसम्म काम गर्न सक्छ र डिभाइसलाई पावर सप्लाई दिन सक्छ । युकेको अक्सफोर्डशायरको कुलहाममा युके एटमिक इनर्जी अथरिटी (यूकेएईए) ले ब्रिस्टल विश्वविद्यालयसँग मिलेर संसारकै पहिलो कार्बन–१४ डायमण्ड ब्याट्री निर्माण गरेका छन् । वैज्ञानिकहरूको भनाइ अनुसार यसको प्रयोग मेडिकल टूल जस्तै अक्युलर इम्प्लान्ट, हियरिङ एड, र पेसमेकरमा गर्न सकिन्छ, जसले गर्दा यी उपकरणहरूमा ब्याट्री परिवर्तन गर्ने आवश्यकता लगभग समाप्त हुनेछ ।
यूकेएईएमा ट्रिटियम फ्यूल साइकलकी निर्देशक सारा क्लार्कले यसलाई सुरक्षित र दिगो ऊर्जा उपलब्ध गराउने एक उपाय’ भनेकी छिन् । उनले थपिन्, ’यो एक उदीयमान प्रविधि हो, जसले कार्बन–१४ को सानो मात्रालाई सुरक्षित तरिकाले घेर्नका लागि म्यानुफ्याक्चर्ड डायमण्डको प्रयोग गर्छ ।’
यो ब्याट्री कसरी काम गर्छ?
यस ब्याट्रीमा कार्बन–१४ प्रयोग गरिएको छ, जुन कार्बनको एउटा रेडियोएक्टिभ आइसोटोप हो । यसको आधा–जीवन ५,७०० वर्ष हो । यसको मतलब यो हो कि ब्याट्री हजारौँ वर्षपछि पनि आफ्नो आधा ऊर्जा कायम राख्न सक्छ । प्रोटोटाइपको रूपमा तयार गरिएका ब्याट्री १० मिमी ह १० मिमी आकारका छन् र मोटाइ ०.५ मिमीसम्म छ ।
कार्बन–१४लाई यो कारणले छानियो, किनकि यसले सर्ट–रेन्ज विकिरण उत्सर्जन गर्छ, जसलाई कुनै पनि ठोस पदार्थले छिटो अवशोषण गर्न सक्छ । यसलाई मानव जातिका लागि ज्ञात सबैभन्दा कठोर पदार्थ, अर्थात् हीराको भित्री भागमा सुरक्षित रूपमा राखिन्छ । यसको अर्थ, छोटो दूरीको कुनै पनि विकिरण यसबाट बाहिर निस्कन सक्दैन् ।
यो सौर प्यानलको जस्तै काम गर्छ, तर प्रकाश कणहरूको सट्टा, यसले हीराको संरचनाभित्रबाट तीव्र गतिमा चल्ने इलेक्ट्रोनहरूलाई समात्छ । यो ब्याट्रीलाई अत्यन्तै कठिन वातावरणमा पनि प्रयोग गर्न सकिन्छ । यसलाई अन्तरिक्षमा र पृथ्वी दुबै ठाउँमा प्रयोग गर्न सकिन्छ, जहाँ परम्परागत ब्याट्रीहरूलाई प्रतिस्थापन गर्नु व्यवहारिक हुँदैन् ।
ब्रिस्टल विश्वविद्यालयका प्राध्यापक टम स्कटले भने, ’हाम्रो माइक्रोपावर प्रविधि स्पेस टेक्नोलोजी र सुरक्षा उपकरणहरूदेखि लिएर मेडिकल इम्प्लान्टसम्मका धेरै महत्वपूर्ण अनुप्रयोगहरूलाई समर्थन गर्न सक्छ । हामी आगामी केही वर्षमा उद्योग र अनुसन्धानका साझेदारहरूसँग मिलेर यी सबै सम्भावनाहरू पत्ता लगाउन सक्षम हुने कुरामा उत्साहित छौँ ।’
यो ब्याट्रीले न्युक्लियर फोहोर व्यवस्थापन गर्न एक सुरक्षित उपाय पनि प्रदान गर्दछ । कार्बन–१४ केही न्युक्लियर फ्युजन पावर प्लान्टहरूमा ग्रेफाइट ब्लकहरूमा उत्पादन हुन्छ ।