स्नेहा झा
आर्टिफिसियल इन्टेलिजेन्स अर्थात् एआईको बढ्दो दायरा मानिसका लागि फाइदाजनक तथा हानिकारक दुवै बन्दै गएको छ । तपाईंले डिपफेक बारे त पक्कै सुन्नु वा पढ्नु भएको होला ।
डिपफेक एआई बनाउने भिडियो वा अडियो हो । एआई टेक्नोलोजीमार्फत मानिसहरूलाई गलत जानकारी प्रस्तुत गरिन्छ । ठूला व्यक्तित्वका तस्बिर, भिडियो र अन्तर्वार्तालाई विकृत गरी डिपफेकमार्फत प्रस्तुत गरिन्छ ।
डीपफेकबाट बच्नको लागि, तपाईलाई यसको बारेमा सचेत हुनु धेरै महत्त्वपूर्ण छ । तपाईले केहि सामान्य कुराहरू दिमागमा राख्न सक्नुहुन्छ । जस्तै धेरै आँखा झिम्काउने, अनुहारमा कम वा कम उज्यालो हुनु, अनुहारको अनौठो हावभाव आदि बुझ्नुपर्छ ।
डीपफेकबाट बच्नको लागि, तपाईंले सामाजिक सञ्जालमा के साझा गर्नुभयो हेर्नु पर्छ । साथै सामाजिक सञ्जाल प्लेटफर्ममा आफ्नो व्यक्तिगत जानकारी साझा नगर्ने प्रयास गर्नुहोस् । ठगहरूले सामाजिक सञ्जालबाट धेरैजसो जानकारी प्राप्त गर्छन् ।
गोपनीयता बलियो बनाउने
डिपफेकबाट बच्न समय समयमा गोपनीयता सेटिङहरू समायोजन गरिरहनुहोस् । कुनै पनि एपको नियम र सर्तहरू (टर्मस एण्ड रेगुलेसन्स) ध्यानपूर्वक पढ्नुहोस् । साथै, उच्च रिजोल्युसन तस्बिर र सम्पादन नगरिएका तस्बिरहरू सेयर नगर्नुहोस् ।
वाटरमार्कको प्रयोग
यदि तपाई आफ्नो फोटो र भिडियोहरू अनलाइन वा कुनै प्लेटफर्ममा सेयर गर्नुहुन्छ भने, तिनीहरूलाई वाटरमार्कको साथ पोस्ट गर्ने प्रयास गर्नुहोस् । डिजिटल वाटरमार्क डिपफेकबाट सुरक्षा प्रदान गर्न धेरै प्रभावकारी हुन्छ ।
दुई चरण अथेन्टिकेसनको प्रयोग
दुई–चरणको अथेन्टिकेसन प्रयोग गरेर डिपफेकबाट जोगिन सकिन्छ । यसो गर्दा तपाईको सामाजिक सञ्जाल अकाउन्ट वा डिभाइस अझ सुरक्षित हुनेछ ।
उन्नत सुरक्षा सफ्टवेयर
डीपफेकबाट बच्नका लागि, तपाईंको डिभाइसमा एन्टिभाइरस र एन्टि–मालवेयर सफ्टवेयर इन्स्टल गर्नुहोस् । यसले फिसिङ आक्रमण र शंकास्पद लिङ्कहरूबाट जोगाउन काम गर्नेछ ।
व्यक्तिगत डक्यूमेन्ट सुरक्षित राख्नुहोस्
आफ्नो व्यक्तिगत डक्यूमेन्ट आवश्यक नभएसम्म डिजिटल प्लेटफर्महरूमा सेयर नगर्नुहोस् । यसमा राहदानी, ड्राइभिङ लाइसेन्स, नागरिकता र प्यान कार्ड आदि समावेश हुन्छन् । यी बहुमूल्य कागजातहरू गलत हातमा पर्नबाट रोक्नुहोस् ।
डिपफेक रिपोर्ट गर्नुहोस्
यदि तपाईं कहिल्यै डिपफेकको शिकार हुनुभयो भने, सामग्रीलाई सम्बन्धित प्लेटफर्ममा रिपोर्ट गर्नुहोस् । प्लेटफर्मबाट गलत सामग्री हटाउन प्रयास गर्नुहोस् ।
