कीवर्डहरू -

Latest news

किङ्गस कलेज: शिक्षालाई समाज र उद्यमशीलतासँग जोड्दै

‘सर...यो कलेज बिक्रीमा छ, किन्नु न...’ 

सन् २०११ को कुनै एक दिन किङ्ग्स कलेजमा पढ्ने विद्यार्थीले नरोत्तम अर्याललाई भनेको वाक्य हो, यो । त्यतिबेला अर्याल किङग्स कलेजमा एमबीएका विद्यार्थीलाई पढाइरहेका थिए । 

शिक्षा क्षेत्रमा काम गर्दा उनले समाज र उद्यमशीलतासँग जोड्ने शिक्षाको आवश्यकता महसुस गरिरहेका थिए । यो खाँडललाई पूरा गर्न पूरानो कलेज किन्न खोजिरहेका थिए । किनकी त्यसबेला नयाँ कलेज स्थापना गर्न आफैमा जटिल थियो । 

त्यसपछि किङग्स कलेजमा आफ्नै विद्यार्थीले सुनाएको सन्देशले उनी सोच्न बाध्य भए । शिक्षा क्षेत्रमा देखिएको ग्यापलाई पूरा गर्ने उनको इच्छालाई सो सन्देशले ‘बल’ दियो । 

किङग्स कलेजको व्यवस्थापनसँग कुरा मिलेपछि अर्यालसँगै उनका साथी सनत न्यौपानेले किङ्ग्स कलेजको स्वामित्व लिए । सनत न्यौपानेले पनि किङ्गसमै एमबीएका विद्यार्थीलाई पढाइरहेका थिए । दुई जनाले स्वामित्व लिएर अन्य लगानीकर्ता पनि भित्र्याए । अहिले किङ्ग्स कलेज गुणस्तरीय उच्च शिक्षा प्रदान गर्ने शैक्षिक संस्थाको सूचीमा आउँछ ।  

शिक्षालाई समाज र उद्यमशीलतासँग जोड्दै

किङग्स कलेज सन् २००३ मा स्थापना भएको हो । सुरूमा ए लेभलका कार्यक्रम सञ्चालन गरिरहेको कलेजले सन् २००९ देखि स्नातक र स्नातकोत्तरका कार्यक्रमको रूपमा बीबीए र एमबीए पढाउन थालेको हो । 

सुरूमा वानेश्वरमा रहेको यो कलेज अहिले बबरमहलमा छ । शिक्षा मन्त्रालयको स्वीकृतिमा अमेरिकाको वेस्टक्लिफ विश्वविद्यालयबाट सम्बन्धन लिएर स्नातक र स्नातकोत्तरका कार्यक्रम सञ्चालन गरिरहेको छ । 

सन् २०११ तिर बैंकिङ क्षेत्र लोकप्रिय थियो । त्यसबेला किङग्स कलेजका ९० प्रतिशत बढी विद्यार्थी बैंकिङमा गइरहेका थिए । त्यो एउटा गर्वको विषय पनि थियो । योसँग नरोत्तम अर्याल खासै खुसी थिएनन । ‘देशलाई बैंकर भएर मात्र भएन । धेरै स्रोत साधन र सम्भावना हुँदा हुँदै पनि हामी गरिव छौं,’ अर्याल भन्छन्, ‘हामीलाई चाहिएको उद्यमीहरू हो, जसले स्रोत साधन परिचालन गरेर भ्याल एड गर्न सकोस्, जसलाई म आन्टरप्रेनर्स क्याडर भन्थे ।’ 

समाजका तमाम समस्याहरूलाई उद्यमशीलमार्फत हल गर्ने उनको सोच थियो । यसमा उनको कुनै विज्ञता भने थिएन । तर आवश्यकता पहिचान भएपछि सन् २०१२ मा कलेजले ‘एमबीए आन्टरप्रेनरसीप’ कोर्ष सुरू गर्‍यो । अनि, उद्यमशीलतामार्फत समाजको रूपान्तरण गर्ने मिसनसहित किङ्गस कलेज अगाडि बढिरहेको छ भने शिक्षालाई समाज (समुदाय) र उद्यमशीलतासँग जोड्ने काम गरिरहेको छ ।

हाल किङ्ग्स कलेजले स्नातक तहमा आईटीमा बीएसआईटी, बीएस कम्प्युटर साइन्स, फिनटेक, डिजिटल मार्केटिङ जस्ता कोर्ष अध्ययन गराइरहेको छ भने स्नातकोत्तरमा एमबीएमा टेक एण्ड इन्नोभेसन, डेटा एनालाइटिक्स, एआई कोर्षहरू अध्ययन गराइरहेको छ । अन्य केही नयाँ कोर्षहरू पनि पाइपलाइनमा रहेका छन् ।

कोर्ष अनुसार शुल्क फरक फरक भए पनि सामान्यतयाः कलेज र विश्वविद्यालय लिने शुल्क गरेर ९-१० लाख रूपैयाँबाट सुरू हुन्छ । किङ्ग्स कलेजमा ३ घण्टाको परीक्षा हुँदैन् । निरन्तर मूल्यांकन प्रणाली लागु गरिएको छ । यो प्रणाली लागु गर्दा सुरूमा ‘किङ्ग्समा परीक्षा नै हुँदैन् । सजिलै जो पनि पास हुन्छन्’ भनेर आलोचना भए पनि विस्तारै सबैले यसको महत्त्व बुझ्दै गएका छन् ।

यस्तै, किङ्ग्सले धेरै वर्षअघि नै लर्निङ म्यानेजमेन्ट सिस्टम (LMS) अपनाएको थियो । ‘अनलाइनबाट पढाउँछ, त्यस्तोमा पढेर के हुन्छ? जो पनि पास हुन्छ, पढ्नै पर्दैन्,’ भनेर आलोचना हुने गरेको अर्याल सुनाउँछन् । 

तर कोभिड–१९ महामारीपछि अन्य विद्यालय/कलेजले पनि यसैलाई प्रयोग गर्न थाले । त्यसपछि मात्र सबैलाई यसको मूल्य थाहा भयो ।

अर्को कुरा किङ्ग्समा पढ्नलाई राम्रो अंक पनि ल्याउनु पर्दैन् । अघिल्लो कक्षामा पास मात्रै भए पुग्छ । ‘हाम्रोमा पढ्नलाई यति ग्रेड आएको हुनुपर्ने, यति प्रतिशत आएको हुनुपर्ने, अंग्रेजी राम्रो हुनुपर्ने केही मापदण्ड छैन्,’ अर्यालले भने, ‘हिजोले भोलिलाई सधैं परिभाषित गर्न मिल्छ ? पास भएपछि कम्तिमा अप्लाई त गर्न पाउनु पर्‍यो नि, विद्यार्थीले ।’

सबै व्यक्ति पढाइमा राम्रो हुन्छन् भन्ने छैन् । सबैको क्षमता फरक फरक हुन्छ । कुनै व्यक्ति राम्रो कलाकार, सामाजिक अभियान्ता वा उद्यमी हुन सक्छ । कसैले नेपाली राम्रो हुन सक्छ । कसैको अंग्रेजी राम्रो हुन सक्छ । 

‘अंग्रेजी राम्रो छैन् भन्दैमा किन दण्डित गर्ने ? त्यसो भए जापानीज, चाइनिज, जर्मनीजले पढ्नै नपाउनु पर्ने हो ? केही गर्ने नसक्नु पर्ने हो ?’, अर्याल अगाडि थप्छन्, ‘सबैको क्षमताको कदर गर्नुपर्छ । सुरूमै ग्रेड वा अंक राम्रो नभएकै कारण पढ्नबाट बञ्चित गर्नु हुँदैन् ।’

शिक्षामा सुधारको खाँचो

अहिले पनि अधिकांश शिक्षाको प्याटर्न उस्तै छ । किताब छन्, शिक्षक छन्, विद्यार्थी छन् । शिक्षक आएर किताब अनुसार पढाउनु हुन्छ । परीक्षा हुन्छ । परीक्षामा यस्तो यस्तो आउन सक्छ र यस्तो हुन्छ भनेर अनुमान गर्न सकिन्छ । यसलाई अर्यालले ‘बुकदेखि मार्क्ससम्मको यात्रा’ भन्छन्  ।

‘यो शिक्षाको सानो डायमेन्सन मात्रै हो । पूर्ण शिक्षा हुनलाई अनुभव, सोचाइ व्यावहारिक प्रयोग, रिड एण्ड राइट पनि हुनुपर्छ,’ उनले आइसिटी समाचारसँग भने, ‘हाम्रो शिक्षामा सोचाइ र गराइ छैन् ।’ 

विद्यालयहरूले ग्रेड धेरै आउने विद्यार्थीको फोटो टास्नेदेखि पत्रिकामा विज्ञापन निकाल्नेसम्म गर्दै आएका छन् । ‘मार्क्स’ ल्याउनु नराम्रो नभएपनि सबै चिजको सेलिब्रेट गर्नुपर्ने उनको धारणा छ ।
उनी भन्छन्, ‘राम्रो खेल खेल्ने, राम्रो गिटार बजाउने, राम्रो समाजसेवा गर्ने, राम्रो उद्यमी सबैको फोटो सेलिब्रेट गर्नुपर्छ ।’

अबको शिक्षा उद्यमशील सोच विकास गर्ने शिक्षा हुनुपर्ने उनको भनाइ छ । ‘शिक्षा मात्रै उद्यममैत्री नभएर पाठ्यक्रम, पढाउने तरिका र मूल्यांकन गर्ने तरिका नै उद्यमशीलता केन्द्रित हुनुपर्छ,’ अर्यालले अगाडि भने, ‘तब मात्र शिक्षाको माध्यमबाट उद्यमशीलता प्रवर्द्न गर्न सकिन्छ ।’ 

‘शिक्षा पवित्र क्षेत्र हो’

नरोत्तम अर्यालका लागि शिक्षा पवित्र क्षेत्र हो । ज्ञान दिने र मानिसहरूलाई केही गर्नका लागि सक्षम बनाउने भनेकै शिक्षा हो । त्यसैले शिक्षामा ‘इन्टिग्रिटी र प्योरिटी’ हुनुपर्ने उनको तर्क छ ।

सार्वजनिक रूपमा आफ्नो र किङ्गस कलेजको बखान नगर्ने ‘कसम’ नै खाएका छन् । त्यसैले होला, अरूभन्दा किङ्ग्स कलेज कसरी फरक छ ? किन राम्रो छ ? भन्ने प्रश्नको जवाफ नै दिएनन् । 

अर्याल भन्छन् - ‘यो भन्दा यो राम्रो’ भन्ने बसहमा कहिल्यै लागिन । मलाई लाग्नु पनि छैन् । मेरो लागि शिक्षा पवित्र क्षेत्र हो । शिक्षा गुणस्तरीय, समाजसँग जोडिएको र मानिसको सर्वाङ्गीन विकासमा केन्द्रित भएको हुनुपर्छ । 

हामीहरू एकअर्कालाई हिलो छ्यापेर कस्तो खालको संस्कार विकास गर्दै छौं ? विद्यार्थी र नयाँ पिढीलाई कस्तो खालको सन्देश दिइरहेका छौं ? उनको प्रश्न छ । 

अहिले किङग्स कलेजले सिकाइमा नयाँ मोडलको विकास गरेको छ । किङ्ग्सबाट उत्तीर्ण हुने विद्यार्थीमा आफुलाई चिनेको, समाज र परिवेश बुझेको, सीप र ज्ञान सिकेको तथा उद्यमशील सोच बोकेको विशेषता हुनुपर्छ । यी ४ वटा मध्ये कुनै पनि कुरा मिस हुँदा शिक्षा पूर्ण भएको जस्तो नलाग्ने अर्याल बताउँछन् । 

नेपालको शिक्षाले नेपाललाई राम्रोसँग बुझाउन नसक्ने उनले बताए । ‘अहिले हामी धेरै विद्यार्थी विदेश भएको सुन्छौं । बाहिर जानु सही र गलत भन्दा पनि आफ्नै देशको माटो, सस्कृति, इतिहास र सम्भावना पहिला बुझौं । त्यसपछि जहाँ बसेपनि हुन्छ । किनभने हाम्रो शिक्षाले त्यो बुझाएको छैन्,’ उनले अगाडि भने ।

शिक्षा: नाफामूलक वा गैरनाफामूलक 

केही समययता विद्यालय शिक्षा नाफामूलक हुने कि गैरनाफामूलक हुने भन्ने विषयमा चर्को बहस भइरहेको छ । निजी लगानीका विद्यालय ‘क्रमश: गैरनाफामूलक हुने’ गरी विद्यालय शिक्षा विधेयकमा गरिएको व्यवस्थाको विरोधमा निजी लगानीका विद्यालय सञ्चालकहरूको संस्थाहरू प्याब्सन, नेसनल प्याब्सन, हिसान र अपेनले आन्दोलन गरिरहेका छन् । 

अर्यालको व्यक्तिगत सोच पनि शिक्षा गैरनाफामुलक हुनुपर्छ भन्ने हो । तर जबरजस्ती गैरनाफामुलक बनाउनु भन्दा नियमन र सुशासनलाई बलियो बनाउनु पर्ने उनको तर्क छ । 

अहिले पनि अधिकांश विद्यार्थीको पहिलो रोजाइ पुलचोक क्याम्पस, चिकित्सा अध्ययन संस्थान (आईओएम), बुढानिलकण्ठ स्कुल जस्ता सरकारी संस्था हुने गरेको छ । यी संस्थाहरूमा भर्ना नभएपछि मात्र विद्यार्थी अन्यत्र जान्छन् ।

यी उदाहरण हुँदा हुँदै निजीले गर्दा सार्वजनिक बिग्रिएको भन्नु उपयुक्त नहुने अर्यालले बताए ।  उनी अगाडि भन्छन, ‘निजी वा सरकारीमा कहाँ पढ्ने त्यो व्यक्तिको छनौट हो । नेपालबाटै करौडौ तिरेर विदेश पढ्न जाने पनि छन् । पैसा हुनेले पठाउँछन् । क-कसलाई छेकेर बस्ने ? त्यहाँ करोड रकम तिर्दा समस्या छैन् । यहाँ तिर्दा चाँहि समस्या छ ।’

किङ्ग्स कलेजको अध्यक्ष तथा प्रिन्सीपल हुन नरोत्तम अर्याल । शिक्षा गैरनाफामुलक हुनुपर्छ भन्ने उनको मान्यता छ । तर किङ्ग्स कलेज गैरनाफामुलक होइन । तपाईहरूको जस्तै हामीलाई पनि यो प्रश्न आएको थियो । त्यसैकारण हामीले अर्याललाई सोध्यौं - शिक्षा गैरनाफामुलक हुनुपर्छ भन्ने तपाईको कलेज नै किन गैरनाफामुलक छैन् ? 

यस प्रश्नको जवाफ दिदै उनले भने – ‘किङ्गस कलेजलाई धेरै वर्षदेखि नै गैर नाफामुलकमा लैजान खोजेको हो । एकटपक नाफामुलक भएपछि त्यसलाई गैरनाफामुलक बनाउन नमिल्ने रहेछ । यसलाई कोल्याप्स गरेर अर्को कम्पनिमा ट्रान्सफर गर्न भने सकिन्छ । त्यसमा जोखिम पनि छ ।’

त्यसैले गर्दा अर्यालको समूहले ‘नेपाल कम्युनिभर्सिटी’ भन्ने गैरनाफामुलक संस्था सुरू गरेको छ । यसमार्फत सिकाइलाई समुदाय, शैक्षिक संस्था, उद्योग र राज्यलाई जोड्ने काम थालिएको छ ।

‘शिक्षालाई राजनीति र पैसाले ड्राइभ गर्नु हुँदैन,’ अर्याल अन्तिममा भन्छन्, ‘शिक्षक वा एजुकेटरको प्यासन नै विद्यार्थीको ग्रोथ र समाजसँगको सहकार्य हुनुपर्छ । अन्य कुनै पनि इन्ट्रेष्ट हुनुहुँदैन् ।’

Latest news

फोनको स्टोरेज भरियो ? क्लाउड र ओटीजीबाट ल्यापटपमा यसरी सार्नुहोस् फाइल

फोनको स्टोरेज भरिएपछि हामी यसलाई खाली गर्छौं। तर धेरैपटक अधिकांश फाइलहरू जरुरी नै हुन्छन्, जसका कारण तिनीहरूलाई मेटाउन…

नेपालमा ग्रीन हाइड्रोजन तथा फ्यूल सेल प्लान्ट स्थापना हुने, कारियाली कम्पनीसँग सम्झौता

नेपालमा ग्रीन हाइड्रोजन तथा फ्यूल सेल प्लान्ट स्थापना गर्नका लागि लगानी बोर्ड तथा दक्षिण कोरियाली कम्पनी जि– फिलोस कम्पनी लि…

१३ वर्ष मुनिका बालबालिकालाई फोन नदिन विज्ञको सुझाव

१३ वर्ष मुनिका बालबालिकालाई फोन नदिन विज्ञहरूले सुझाव दिएका छन् । सेपियन ल्याब्सले १८ देखि २४ वर्ष उमेर समूहका…

सगरमाथाको फोहोर उठाउन ‘गेम चेञ्जर’ बन्दैछ ड्रोन, मनास्लुमा पनि लैजाने योजना

यस वर्षको आरोहण मौसममा सगरमाथा आधार शिविरमा ड्रोन अपरेटरहरूको एक टोली आरोही र गाइडहरूसँग सहभागी भयो । उनीहरू विश्वकै अग्लो …

अनलाइन संचारमाध्यम दर्ता र नवीकरणको काम तत्काल खुलाउन सरकारलाई ७२ घण्टाको अल्टिमेटम

नेपाल पत्रकार महासंघले अनलाइन संचारमाध्यम दर्ता र नवीकरणको काम तत्काल खुलाउन सरकारलाई ७२ घण्टाको अल्टिमेटम दिएको छ ।

<…

डिशहोमका ग्राहकलाई चन्द्रागिरी केबलकारमा १० प्रतिशत छुट

डिशहोमले आफ्नो भर्चुअल प्रिभिलेज कार्ड मार्फत नेपालकै प्रमुख पर्यटन गन्तव्य चन्द्रागिरी हिल्ससँग साझेदारी गरेको घोषणा गरेको छ। यस स…

सामाजिक सञ्जाललाई नेपालमा सूचीकरण हुन सरकारकाे सातदिने अल्टिमेटम

सरकारले सामाजिक सञ्जाललाई सूचीकरण हुन सातदिने अल्टिमेटम दिएकाे छ ।

सोमबार बसेकाे मन्त्…

पीसीआई एसएससीको क्षेत्रीय बोर्ड सदस्यमा नेपालको एससीटी चयन

नेपालको भुक्तानी प्रणाली सञ्चालक कम्पनी स्मार्टच्वाइस टेक्नोलोजिज (एससीटी) पेमेन्ट कार्ड इन्डष्ट्री सेक्युरिटी स्ट्याण्डर्ड काउन्सिल (पीसी…

मिस्ट्रल र पेरप्लेक्सिटी खरिद गर्ने आन्तरिक छलफलमा एप्पल

एप्पलले फ्रान्सको एआई स्टार्टअप मिस्ट्रल र एआई सर्च कम्पनी पेरप्लेक्सिटी खरिद गर्न आन्तरिक रूपमा छलफल अगाडि बताएको छ । एआईको दौडमा प्…

‘आत्महत्या कसरी गर्ने’ प्रश्नको जवाफै दिदैनन् एआई च्याटबट, अध्ययन भन्छ - उत्तर दिने शैली परिवर्तन गर्नुपर्छ

आत्महत्यासँग सम्बन्धित प्रश्नहरूमा तीन लोकप्रिय एआई च्याटबटहरूको प्रतिक्रिया जाँच गर्ने अध्ययनले केही निकै रोचक र अचम्मलाग्दो तथ्…

नेपाल टेक मार्केटले सार्वजनिक गर्‍यो फोहोर व्यवस्थापन प्रणाली

नेपाल टेक मार्केटले नयाँ फोहोर व्यवस्थापन प्रणाली सार्वजनिक गरेको छ। यो प्रणालीले स्मार्ट प्रविधिको प्रयोग गरी नेपालमा फोहोर व्यवस्…

नेपालमा विद्युतीय एसयूभी आइकार भी २३ सार्वजनिक

ओमोडा एन्ड जेइकोका सवारीसाधनको आधिकारिक वितरक एसपिजि अटोमोबाइल्सले नेपालमा बहुप्रतिक्षित विद्युतीय एसयूभी ‘आइकार …

इसेवाबाटै अब व्यक्तिगत र व्यावसायिक खाता व्यवस्थापन गर्न सकिने

नेपालकै पहिलो र अग्रणी डिजिटल भुक्तानी सेवा प्रदायक इसेवा लिमिटेडले व्यवसायी, व्यापारी तथा उद्यमशील व्यक्तिहरूलाई लक्षित गर्दै नय…

नासो कर्णालीलाई खगोलीय उपकरण हस्तान्तरण

नेपाल एष्ट्रोनोमिकल सोसाइटी (नासो) ले आफ्नो १८औँ स्थापना दिवसको अवसरमा, नेपाल एष्ट्रोनोमिकल सोसाइटी (नासो) कर्णालीका संयोजक डा…

सफ्टवेयर विकास गर्दा र आईटी परामर्श लिँदा सरकारले मासिक २ लाखसम्म तलब दिने, कसलाई कति ?

सञ्चार तथा सूचना प्रविधि मन्त्रालयले सूचना प्रविधि प्रणालीको विकास तथा परामर्श सेवाको लागत अनुमान सम्बन्धी नर्म्स, २०८२ तयार पारेक…